TARBIYA JARAYONINING O‘ZIGA XOS XUSIYATLARI VA PEDAGOGIK ASOSLARI

Abstract

Tarbiya asosan ta`lim berish davrida parallel olib boriladigan pedagogik jarayondir. Bu jarayonda o‘qituvchilar ham o‘quvchilarning ham ishtirok etadilar. Maktabda o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatini yahlit qiladigan asosiy jarayon ta’limdir. O‘qitish jarayonida bolalarga faqat bilim berilibgina qolmasdan, har bir fan mazmuniga muvofiq tarbiya ham amalga oshiriladi. Bu ta’limning tarbiyalovchi xarakterida batafsil o‘rganiladi. Demak, ta’lim va tarbiya yagona jarayondir. Ammo ularni aynan bir jarayon deb o‘ylash mumkin emas. Chunki, har birining o‘ziga xos xususiyatlari, o‘ziga xos belgilari bor. Tarbiya mantiqi, ta`lim mazmuninidan farq qiladi. Tarbiyaviy ishlarni amalga oshirish bilan bog‘liq faoliyatda o‘qituvchi ta’limdagidan farqli o‘laroq boshqa vazifani amalga oshiradi. Bu faoliyatning mazmuni ham, shakli ham, metodlari ham ta’limdagidan farq qiladi. Tarbiyaning o‘ziga xos xususiyati, ta’limdan farqi nimada? O‘sib kelayotgan yosh avlodni ongli inson qilib tarbiyalashda maktabda olib boriladigan ishlar bilan bir qatorda atrof-muxit ham ta`sir qiladi. Shuning uchun tarbiya ko‘p qirrali jarayon. Ta’limda esa o‘qituvchi asosiy siymo bo‘lib xizmat qiladi. Uning bilim berishga, o‘qitish metodlariga, bayonining va vazifalarning mazmuniga hech kim qarshilik qilmaydi.